Na een avondje bomen met mensen van het Deense Zuivelbureau was ik eruit: Lurpak is een soort appellation d’origine contrôlée. Voor boter. Het is geen merk, maar een keurmerk, in 1901 bedacht om falsifiëring te bestrijden. Deense boter was de top, volgens de Denen dan, maar allerlei Russen, Zweden en Hollanders verkochten hun spul als Deens. Vanaf dat moment kon alleen boter van Deense room, van Deense melk, van Deense koeien, gemaakt op Deense bodem, het beeldmerkje krijgen met twee kromme Luren, blaasinstrumenten uit de Bronstijd. Het vreemde is dat vandaag de dag de producent slechts in verzekeringscontractlettertjes op de achterkant wordt vermeld; de Lurpakwikkel is standaard voor iedereen. Vandaar dat je denkt dat het keurmerk een merk is. De normen zijn strenger dan die voor een wijnappellation. Zomer en winter, altijd is de boter hetzelfde. Erg 20^e-eeuws, vond ik. Wij zijn net in de ban van de seizoenen, van eigenheid, van grasboter en boerenboter van die ene hoeve waar boerin Trudy zo lief is voor haar konijnen. De Denen niet. Romantisch gewauwel vinden ze dat, ook al zeggen ze het niet hardop.

Is Lurpak boter beter dan Nederlandse boter? Daar gaat het niet om, volgens Lars en Freja en Holger. Veel belangrijker om te vertellen dat margarine een wangedrocht is. Nou, daartoe heb ik geen aansporing nodig, dat weet u. Knutselsmeer van telkens weer aangepaste samenstelling, omdat telkens weer blijkt dat er iets aan mis was. En de marketingmachine draait al een eeuw zo krachtig dat Nederlanders margarine boter noemen, zodat wij volkskokertjes van lieverlee maar ‘roomboter’ zijn gaan opschrijven. Kom, we gaan boterkoek bakken. Kennen ze niet, in Denemarken.

 

 

Boterkoek

Voor 10-12 personen

 

250 g bloem

125 g basterdsuiker

225 g roomboter

mespunt zout

1 ei

 

Zet de oven aan op 170 graden en beboter een boterkoekvorm. Doe de bloem, basterdsuiker, boter en de onmisbare snuf zout in een kom en snijd op ouderwetse wijze met twee tafelmessen tegen elkaar in de boter klein, al mengend. In de keukenmachine mag ook, maar heel kort, 10-15 seconden: draai tot een kruimelige massa. Houd dan je hand een poosje onder de koude kraan, droog af en kneed de ingrediënten snel tot een samenhangend deeg. Te lang doorgaan maakt het deeg warm en de koek plakkerig.

Verdeel het deeg over de vorm en druk aan. Klop het ei los en kwast de bovenkant van het deeg ermee in. Klassiek is om met een vork of een mes een patroon te tekenen. Bak de koek in circa 30 minuten bruin. Laat helemaal afkoelen voordat je hem uit de vorm haalt.